Karol Szymanowski, Wibrafon jako instrument harmoniczny w zespole jazzowym

Od autora

Droga, jaką musiał przebyć wibrafon, by z instrumentu typowo melodycznego przekształcić się w melodyczno-harmoniczny, nie była łatwa. Dźwięk pierwszych wibrafonów był daleki od doskonałości; ich konstrukcja oraz elementy istotne przy grze akordowej (jak skala czy rozstaw płytek) pozostawiały wiele do życzenia. Pomysł wykorzystania harmonicznych możliwości wibrafonu w zespole jazzowym początkowo nie miał zbyt wielu entuzjastów. Trudno jednak się temu dziwić. Podczas gdy większość instrumentów trafiła do jazzu z obszaru muzyki klasycznej, będąc już w pełni ukształtowana, z własną tradycją, literaturą i wypracowanymi sposobami wykonawczymi, to możliwości wibrafonu dopiero poznawano. Dogodnym miejscem dla rozwoju nowego instrumentu stała się właśnie muzyka jazzowa. Dzięki obecności improwizacji w jazzowych kompozycjach, wibrafoniści mieli możliwość wdrażania nowych rozwiązań i pomysłów. To tu rodziły się różnorodne techniki gry, testowane były nowe rodzaje pałek, powstawały pomysły (jak usprawnić mechanizm wibrafonu, polepszyć brzmienie, czy zwiększyć wygodę gry). Dzięki improwizacji miały szansę wykrystalizować się także różne koncepcje gry harmonicznej. […]

W pierwszym rozdziale prezentuję sylwetki dwóch wybitnych pionierów jazzowej gry na wibrafonie – Lionela Hamptona i Reda Norvo. Omawiam początki ich fascynacji nowym instrumentem, pierwsze próby zaistnienia z nim w jazzowym świecie, główne osiągnięcia oraz spuściznę którą pozostawili swoim następcom. Zanalizowane są także typowe cechy ich gry, które zapoczątkowały główne nurty w muzyce wibrafonowej.

W drugim rozdziale zajmuję się szczegółową analizą pozycji wibrafonisty w zespołach jazzowych. Jest on podzielony na trzy podrozdziały w których omawiam rodzaje zespołów jazzowych w których wibrafonista ma pełnić harmoniczną rolę, rodzaj techniki która to umożliwia oraz zakres zadań do realizacji.